Schoon baggerslib voor natuur en veiligheid in Rijnmond

28-11-2024
Hoe kan schoon baggerslib worden hergebruikt? Met deze vraag is het samenwerkingsverband Proeftuin Sediment Rijnmond de afgelopen vier jaar aan de slag gegaan. Naast pilotsprojecten is er een 'Sediment Atlas gemaakt'. Hierin is te zien waar in de Rijnmond schoon sediment beschikbaar komt en waar het kan worden toegepast om deltanatuur te herstellen en waterveiligheid te verbeteren.

Het sediment dat jaarlijks wordt gebaggerd om vaarwegen en havens op diepte te houden wordt op zee of in een depot gelost of direct verkocht als er vraag is. Schoon sediment is echter goed inzetbaar voor erosiebestrijding, waterveiligheid, natuurontwikkeling en om op de lange termijn mee te groeien met de zeespiegelstijging.  

Resultaten pilots bekend

Tijdens de bijeenkomst ‘Op St(r)oom’ op 8 november jl. van Proeftuin Sediment Rijnmond zijn de resultaten bekend gemaakt van drie pilots met nieuwe toepassingen van schoon sediment.  

Bij pilot 1 is Kribvak 9 Groene Poort van de Nieuwe Waterweg langs de oever verondiept met schoon baggerslib. Daardoor is het leefgebied voor vissen, vogels en planten hersteld. Ook is een pilot uitgevoerd voor herstel van een erosiekuil in de rivierbodem van de Oude Maas. Een derde pilot is opgezet om deltanatuur te herstellen bij de Hoogezandsche Gorzen langs het Hollands Diep. Een verdwenen flauwe oever, een gors, wordt teruggebracht door toepassing van schoon baggerslib. Dit levert tevens verbetering van waterveiligheid op. 

De resultaten en inzichten uit deze pilots dragen bij aan het ontwikkelen van een strategie voor duurzaam en circulair sedimentbeheer in de Rijn-Maasmonding, met meerwaarde voor natuur, rivierbeheer, waterveiligheid en ruimtelijke kwaliteit.  

Sediment Atlas

Daarnaast zijn resultaten uit onderzoek naar vraag en aanbod van gebaggerd sediment vastgelegd in de Sediment Atlas voor de Rijn-Maasmonding. Deze is te downloaden www.proeftuinsediment.nl  

De samenwerkingspartners uit het bedrijfsleven, kennisinstellingen, overheid en natuurorganisaties hebben alle een sterke relatie met 'sediment' en met 'rivieren', en vooral ook met het Rijnmondgebied. Ze hebben elkaar gevonden en door de samenwerking belangrijke resultaten geboekt. Uitkomst van de bijeenkomst ‘Op St(r)oom’ op 8 november jl. was dat men de samenwerking wil voortzetten. Er zijn immers nog de nodige uitdagingen voor het omzetten van denken naar doen! Wat hen bindt is de gemeenschappelijke ambitie en visie, en zorgen dat de kansen tot uitvoering en dagelijkse praktijk gaat leiden. Zoveel mogelijk wordt ook verbinding gelegd met de grote nationale programma’s: Deltaprogramma, Kaderrichtlijn Water, Hoogwater Beschermingsprogramma en ‘Ruimte voor de rivieren 2.0’.   

Wat we nu weten

  • Door sediment dichter bij de winlocaties toe te passen, is milieuwinst te boeken door lagere transportuitstoot en tijdwinst. 
  • De Sediment Atlas maakt inzichtelijk dat er veel kansen zijn in het gebied om sediment op duurzame wijze in te zetten. 
  • Vraag en aanbod van schoon (toepasbaar) gebaggerd sediment sluit nog niet goed op elkaar aan: waar en wanneer het vrijkomt en toegepast kan worden komt vaak niet overeen. Ontwikkel daarom actief een netwerk van locaties. 
  • Vaar-technisch zijn er goede logistieke combinaties te maken van gebaggerd sediment en locaties waar sediment nodig is. 
  • Suppleties kunnen fungeren als zandmotor voor het tegengaan van erosiekuilen in rivierbodems. 
  • Sediment toepassen langs oevers levert waterveiligheid in combinatie met getijdenatuur op. 
  • Door toepassing van zand en slib langs oevers met inbegrip van luwte en een geleidelijke overgang, ontstaan zeer waardevolle gebieden voor vogels en vissen. 
  • Voor een goede match tussen vraag en aanbod is beter gestandaardiseerd databeheer van baggergegevens nodig. 

Partners in de proeftuin 

De samenwerkingspartners van Proeftuin Sediment Rijnmond zijn Deltares, Wageningen Marine Research, Havenbedrijf Rotterdam, Rijkswaterstaat WNZ (West-Nederland Zuid), Waterschap Hollandse Delta, DEME Environmental NL, Wereld Natuur Fonds, Natuurmonumenten en ARK Rewilding Nederland.

Image
Struinen
Struinen op het Eiland van Brienenoord.