Plan voor een met de zee meegroeiend Rotterdam wint voorronde van de 12e Eo Wijersprijs
H+N+S Landschapsarchitecten, Palmbout Urban Landscapes, Deltastad, ARK Rewilding Nederland en WWF-NL winnen vandaag met hun inzending ‘Tweestromenland’, een plan voor een met de zeespiegelstijging meegroeiende deltastad van de toekomst, de voorronde in de Rijn-Maasmonding van de 12e Eo Wijersprijs. In vier regio’s - Midden-Zeeland, de Achterhoek, Oostelijk Flevoland en de Rijn-Maasmonding – hoorden multidisciplinaire teams van ontwerpers, onderzoekers, experts en planners vandaag of hun plan in de prijzen viel. Op 12 oktober vindt de landelijke finale plaats. Dan is bekend of ‘Tweestromenland’ ook de nationale Eo Wijersprijs in de wacht sleept.
Bouwen aan een natuurlijker veiliger en leefbaarder Rijn Maasmonding
De jury prees de wijze waarop de ontwerpers van Tweestromenland de natuur het werk laten doen. Kern van het voorstel is dat we stoppen met het baggeren van de Nieuwe Waterweg, zodat deze waterloop verandert in een natuurlijke riviermonding waar zand en slib alle ruimte krijgen. Stormvloeden en zout water kunnen dan minder ver de rivier en het land binnendringen. De Rotterdamse havens blijven bereikbaar voor grote zeeschepen omdat het Calandkanaal in dit voorstel via een oude waterloop wordt verbonden met de Botlek. De afzetting van zand en slib zorgen voor natuurlijke oevers en er ontstaat een afwisselend rivierlandschap dat de regio Rotterdam tot een aantrekkelijke plek maakt om te wonen, te werken en te recreëren. Ook biedt een natuurlijke riviermonding de Rotterdamse havens de mogelijkheid zich opnieuw uit te vinden en kleinschaliger en duurzamer te worden.
Uit het juryrapport: “De Nieuwe Waterweg is het symbool van een economie die 150 jaar het karakter van Rotterdam heeft bepaald. Daar een einde aan maken als startpunt voor een nieuwe fossielvrije economie in een landschap dat door natuur en techniek gevormd wordt – het is iets wat de jury de Rotterdammers graag toewenst.”
Natuur doet het werk
De inzending ‘Tweestromenland’ is een pleidooi om het beschikbare sediment weer in te zetten – om zo te komen tot een veilig, leefbaar en authentiek deltalandschap. Deltagebieden komen van nature tot stand door sedimentatie en veenvorming – processen die ervoor zorgen dat delta’s boven de zeespiegel uit stijgen. Deze natuurlijke bescherming tegen hoog water is door de mens aangevuld met dijken, dammen en keringen, infrastructurele werken die onbedoeld het ‘zelfbouwend vermogen’ van de delta blokkeren. Door 'sedimenthonger', bodemdaling en erosie zijn met name verstedelijkte deltagebieden – zoals de Rijn-Maasdelta – kwetsbaar voor zeespiegelstijging.
“Zo houden we Rotterdam veilig én herstellen we de deltanatuur”, aldus Esther Blom van ARK Rewilding Nederland. “Want als we niets doen zal wat resteert van de bijzondere natuur in onze delta in de komende eeuw geheel verdwijnen. Slib en zandplaten verdrinken en trekvogels verdwijnen, en zalm en steur keren niet terug. Door de opwarming van de aarde krijgen we hogere waterstanden en om die te keren bouwen we hogere dijken en meer dammen. De natuur en het groen verdrinken, komen onder de dijk of achter een dam. Dit zet niet alleen de natuur maar ook de leefbaarheid onder druk, met nog minder groene ruimte voor burgers om te recreëren. Met ‘Tweestromenland’ maken we het alternatief concreet: ook in de stedelijke omgeving kun je meer ruimte geven aan de natuur en met natuurlijke processen de waterveiligheid op orde te houden.”
Inzet van regionaal ontwerp bij aanpak landelijke vraagstukken
De Eo Wijers Stichting is vernoemd naar bouwkundig ingenieur Leonard Wijers, één van de stamvaders van de Nederlandse ruimtelijke ordening. Deze editie van de prijsvraag heeft het thema Waar Wij Willen Wonen en wordt in vier regio’s gehouden. Hoe kunnen we gebruikmaken van natuurlijke processen om ervoor te zorgen dat we ook in de toekomst op prettige wijze in ons land kunnen blijven wonen en werken? Dat is de centrale vraag waarmee de Eo Wijers Stichting teams uitdaagde regionale oplossingen te zoeken voor bovenlokale vraagstukken. Want de druk op onze leefomgeving is groot, de zeespiegel stijgt, het klimaat verandert en we hebben te maken met een stikstofcrisis.
