Toch is het niet zo gek lang geleden dat deze gigantische trekvogel hier in het wild leefde. Tot in de vijftiende eeuw kwam hij voor nabij onze riviermondingen en in het laagveengebied langs de kust. Maar net als veel andere grote, iconische soorten als bever, kraanvogel en zeearend verdween de kroeskoppelikaan door jacht en vernietiging van zijn leefgebied.
ARK Rewilding Nederland verkent samen met partners of deze bijzondere vogel weer terug kan keren in de lage landen. Samen met Nederlandse en Vlaamse onderzoekers deed ARK in 2021 een verkennende studie naar de kansen voor de terugkeer van de kroeskoppelikaan in Nederland en België. De conclusies zijn hoopgevend: er is inmiddels weer voldoende geschikt leefgebied voor een zelfstandige populatie in zowel Nederland als Vlaanderen. In Nederland lijken het IJsselmeer, de randmeren, de IJsselmonding, het Friese en Overijsselse merengebied en het benedenrivierengebied (Biesbosch, Haringvliet en Krammer-Volkerak) het meest geschikt.
Ambassadeur
'Wetlands', waterrijke natuurgebieden als laagveengebied, zijn belangrijker dan ooit. Ze slaan CO2 op én houden water vast. Daarmee bieden ze een natuurlijke bijdrage in de strijd tegen klimaatverandering. De kroeskoppelikaan is een ware ambassadeur voor dit type natte natuur: zijn aanwezigheid onderstreept het belang van verder herstel van waterrijke gebieden in ons land. Bovendien zet de soort het beter zichtbaar maken van hoogspanningsleidingen en het vogelvriendelijker maken van windmolens op de kaart. Dit alles is niet alleen goed voor de kroeskoppelikaan zelf, maar ook voor bijvoorbeeld lepelaar, purperreiger, otter en tal van vissoorten. Zo kan de kroeskoppelikaan fungeren als spreekbuis voor allerlei andere dieren.
Vervolgstudie nodig
Helaas is het niet aannemelijk dat de kroeskoppelikaan op eigen kracht terugkeert, daar zou een herintroductie voor nodig zijn. Voordat er serieus over zo’n herintroductie nagedacht kan worden, is een vervolgstudie nodig. Uit die studie moet blijken wat de beste locatie en aanpak voor een dergelijke herintroductie zouden zijn en welke maatregelen er eventueel eerst nog moeten worden genomen. Denk daarbij o.a. aan het beter zichtbaar maken van hoogspanningsdraden en windturbines en het optimaliseren van broedeilanden, om bijvoorbeeld verstoring te voorkomen. De initiatiefnemers van de studie gaan met partnerorganisaties en betrokken partijen in gesprek om te bepalen of er animo is voor een dergelijke vervolgstudie.
In deze verkenning werkt ARK samen met: Stichting Het Zeeuwse Landschap, Rewilding Europe, Agentschap Natuur en Bos, Natuurpunt, LandschappenNL, Diergaarde Blijdorp, IUCN NL en Pelican Way of Life.
