- Vertrouwen op de herstelkracht van de natuur
- Ruimte en tijd geven aan natuurlijke processen
- Minimaal beheren, meer spontane ontwikkeling
- Samengaan van mens en al het leven
- Perspectief en hoop voor een leefbare wereld
Dit zijn de uitgangspunten voor het werk van ARK Rewilding Nederland.
In de zomer van 1989 opgericht zijn we inmiddels ervaren natuurontwikkelaars, aanjagers van wilde natuur. We kunnen laten zien dat rewilding werkt.
We werkten en blijven werken aan uitgestrekte, robuuste en dynamische natuurgebieden, waar natuurlijke processen hun gang kunnen gaan. Dit levert een ongekende rijkdom aan landschappen op met de daarbij horende flora en fauna. Verbindingen tussen natuurkernen bieden het noodzakelijke netwerk voor planten en dieren om zich te verplaatsen en zich aan te passen aan veranderingen in klimaat en ruimtegebruik. We hebben geduld en kijken verwachtingsvol naar de spontane ontwikkeling van natuur.
Natuur is spannend, aantrekkelijk en verhoogt de kwaliteit van onze woon- en werkomgeving. Miljoenen mensen recreëren in en rond de natuur. Voor kinderen zijn natuurgebieden een uitdagende speelplek waar ze zich motorisch en geestelijk verder kunnen ontwikkelen. De gezondheidswinst van in de natuur zijn wordt steeds meer herkend.
Maatschappelijke inbedding van natuur is essentieel. Activiteiten als delfstofwinning, waterbeheer, stedenbouw en gezondheidszorg kunnen goed samengaan met natuurontwikkeling. Recreatie, toerisme en een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven en instellingen rond grote natuurgebieden zorgen voor sterke lokale economieën.
Zelf laten zien wat er kan
ARK werkt zoveel mogelijk praktijk- en uitvoeringsgericht. We willen laten zien wat er kan. ARK initieert en organiseert gebiedsontwikkelingen waarin nieuwe natuur bijdraagt aan zowel het ecologische als sociaaleconomische functioneren van de regio. Daarom zoeken we de samenwerking met andere maatschappelijke belangen, maakt natuurbeleving met veldonderwijs een belangrijk deel uit van de actieve communicatie en is openstelling essentieel voor de beleving van natuurgebieden. ARK treedt ook op als eigenaar en beheerder van gronden. Permanent eigendom en beheer is echter geen doel; ARK draagt de gronden en het beheer na de eerste jaren over aan partners.
Als innovatieve natuurorganisatie willen we laten zien hoe maatschappelijke veranderingen voortdurend leiden tot nieuwe kansen voor natuur en landschap. We stimuleren mensen om die kansen te pakken, vanuit de overtuiging dat meer ruimte voor de natuur in ons denken en handelen de kwaliteit van leven vergroot.
Voor mens en natuur.
De ARK-methode
Een blauwdruk voor gebiedsontwikkeling bestaat niet, elk gebied vraagt een andere aanpak. De onderstaande ingrediënten zijn van belang in de ‘ARK-methode’:
Tijdelijke gast
ARK werkt tijdelijk in, en ten dienste van een gebied. Aan het eind van de opdracht vertrekken wij. In de tussentijd werken we aan een sterke alliantie met de bewoners en gebruikers van de streek. Dat moet er voor zorgen dat gerealiseerde natuurdoelen ook op de lange termijn geborgd zijn bij lokale overheden, terreinbeheerders, agrariërs en andere belanghebbenden in het gebied. We weten dat een project geslaagd is als anderen met veren gaan pronken.
Integrale aanpak
Wilde natuur komt voor ARK op de eerste plaats. Maar we koppelen het natuurverhaal ook aan andere maatschappelijke belangen. Dat geeft een heel nieuw perspectief op hoe er ruimte gevonden kan voor meer natuur. De problemen van de ene partij blijken door de ander te kunnen worden opgelost, of het nu om duurzaam waterbeheer, betere landbouwkavels, recreatieve toegankelijkheid of aaneensluiting van natuurgebieden gaat. Dat verklaart voor een belangrijk deel het succes van de integrale gebiedsontwikkeling die we met alle partners realiseren.
Provincie geeft vertrouwen
De laatste jaren is er flink bezuinigd op de budgetten voor natuurontwikkeling. Wel kregen provincies steeds meer regie en verantwoordelijkheid voor de realisatie van het Nationaal Natuurnetwerk. ARK helpt hierbij via een integrale aanpak van gebiedsontwikkeling, wat leidt tot meer resultaat in kortere tijd. Dit vraagt ambtelijk en bestuurlijk een andere aanpak van de provincie: niet sectoraal maar integraal en niet vanuit controle maar vanuit vertrouwen.
Financiële risico's durven nemen
Voor een gebiedsontwikkeling worden vooraf prestatieafspraken geformuleerd. Aan het eind van het programma legt ARK verantwoording af over de resultaten en ontvangt daarvoor de overeengekomen prestatievergoeding. Waar de prestaties niet gehaald worden, ligt het financiële risico dus bij ARK. Waar ARK boven verwachting presteert, ontstaan reserves waarmee die risico’s beperkt kunnen worden. In combinatie met duidelijke inhoudelijke beleidskaders en financiële randvoorwaarden weten we zo voortdurend waar we aan toe zijn en hebben we maximale speelruimte om de gewenste resultaten te bereiken. De rol van de overheid beperkt zich tot opdrachtgever die achteraf toetst.
ARK vergroot het werkbudget en verlaagt het financiële risico door cofinanciering te realiseren via particulieren en overheden. Door bijvoorbeeld zelf partner te zijn in Europese grensoverschrijdende projecten met dezelfde doelen. Bovendien voeren we natuurcompensatie voor bedrijven en gemeenten uit en voegen daardoor nog meer hectares natuur toe. Zo wordt ook nog eens meer geld bijeengebracht voor de ontwikkeling van de streek.
Snelheid als kracht (en valkuil)
Omdat de doelen bekend zijn, maar niet op perceel- of detailniveau zijn uitgewerkt, ontstaat voor ARK ruimte om kansen te grijpen. We inventariseren de wensen van agrariërs en als de ruilende partijen het eens zijn, kunnen we snel handelen. De kaders zijn immers al afgesproken en het geld is beschikbaar. Bovendien is ARK eindverantwoordelijk en uitvoerder tegelijkertijd. We kunnen stap voor stap werken waardoor snel resultaten zichtbaar worden in het veld. Dit geeft vertrouwen bij de verkopende boeren: je doet wat je zegt. Op deze manier zijn we met vrijwel alle landeigenaren in gesprek en kunnen we binnen korte tijd soms complexe kavelruilen met tientallen eigenaren en honderden hectaren realiseren.
Tegelijkertijd zien we dat onze snelheid van handelen ook een valkuil kan zijn. Elke verandering heeft tijd nodig. Zeker als het om landschappen gaat waar mensen aan verknocht zijn. We betrekken omwonenden daarom intensief bij ons werk. Hun kritische betrokkenheid houdt ons scherp.
Feestjes vieren
Door successen samen te vieren worden resultaten zichtbaar. Ook is het een uitgelezen kans om partners in het zonnetje te zetten.
Op de Noordzee gelden andere regels: op de zee zijn geen kavels te koop. Hier werkt ARK met vergunning in natuurgebieden en samen met bedrijven die hun activiteiten op zee hebben.
